ÖZET

Amaç, akut ishal tanısı alan, çocuklarda, ‘‘Dünya Sağlık Örgütü Dehidratasyon Ölçeği (DSÖDÖ)’’, “klinik dehidratasyon ölçeği (KDÖ)” ve “Gorelick ölçeğinin (GÖ)” laboratuvar testleri ile birlikte gerçek dehidratasyon (DH) derecesini saptamadaki güvenirliliklerini değerlendirmektir.

Bu çalışma, çocuk acil polikliniğinde akut ishal tanısı alan 3 ay-5 yaş arası çocuklarda yapıldı. Hastaların başvuru kilosu, klinik bulgu ve üre, kreatinin, glukoz, sodyum, potasyum, kan gazları, tam idrar tetkiki sonuçları kayıt edildi; hastaların DH dereceleri, DSÖDÖ, KDÖ ve GÖ kullanılarak değerlendirildi. Taburculuk sonrası 48-72. saatte kaydedilen tartı hastanın gerçek kilosu olarak kabul edildi. DH derecesini belirlemede altın standart, hastanın başvurusundaki tartısının, tedavi sonrasındaki tartısına oranı olarak kabul edildi.

Çalışmaya 108 akut ishalli çocuk kabul edildi. DSÖDÖ, KDÖ ve GÖ duyarlılık oranları, hafif DH’de %90, %52, %54, orta derecede DH’de %49,4, %80, %83, ağır DH’de %96,3, %86, %44 olarak saptandı. Özgüllük oranları aynı sıra ile hafif DH’de %50, %75, %97, orta DH’de %87,5, %26, %53, ağır DH’de %44,4, %73,9 ve %96,9 olarak bulundu. DH derecesi ≥%10 olan hastaları belirlemede DSÖDÖ’nün pozitif test sonucu olabilirlik oranı 11,0, GÖ’nün 14,7 idi. Hafif DH belirlemede ise GÖ’nün pozitif test sonucu olabilirlik oranı 18,0 saptandı. Gerçek DH dereceleri ile pH, HCO₃, kreatinin ve idrar dansitesi arasında anlamlı ilişki olduğu tespit edildi (p<0,05).

DSÖDÖ ve GÖ’nün ≥%10 DH’yi saptamada başarılı oldukları, hafif DH’yi belirlemede GÖ’nün başarılı olduğu ve çocuğun kilosunun bilinmediği durumlarda bu ölçeklerin kullanılabileceği saptandı. Ayrıca pH ve HCO₃, serum kreatinin ve idrar dansitesinin de DH derecesini saptamada yararlı olduğu görüldü.